Өметләндек hәм көттек…

“Мемориал” – халыкара тарихи-агарту, хәйрия hәм хокук саклаучы оешма. Илебезнең иң зур иҗтимагый оешмаларының берсе. Аның филиаллары чит илләрдә: Франциядә, Италиядә, Германиядә, Белоруссиядә дә бар. Кама буенда оешма совет дәүләте елларында сәяси репрессияләр тарихын өйрәнү буенча эш алып бара. Моның белән ул дәүләт терроры чорында зыян күргәннәрнең истәлеген саклый. “Мемориал” җәмгыятенең Пермь край бүлеге хезмәткәре Иван Васильев чыгышын оешма эшчәнлегенең төп юнәлешләре турында сөйләү белән башлады. Алар акцияләр, чаралар, күргәзмәләр, концертлар, фикер алышулар, Пермьдә сәяси репрессияләр корбаннары истәлегенә митинг оештыра,

Подробнее

Горурлыгым, йөз аклыгым минем!

XX гасыр башында 1897 елгы беренче Бөтенрәсәй гомуми халык санын исәпләү мәгълүматлары буенча Пермь губерниясе халкының тик 19,2 проценты гына грамоталы булган. Хәзерге Барда районы Оса өязе территориясенә кергән. Биредә 1886 татар hәм 4490 башкорт яшәгән, алар арасында рус телендә укырга hәм язарга тик 21 кеше генә, ә туган телләрендә 576 кеше белгән. Моны өяздә дәүләт белем бирү учреждениеләре – башлангыч халык училищелары hәм аларда укучылар аз булуы белән аңлатырга була. Ләкин укытуның традицион учаклары күбрәк таралганын hәм популяр булуын

Подробнее

Бөек халыкның бөек батырлыгы

Габдрахманов Ясави Аюпович

Габдрахманов Ясави Аюпович Әмир Фатыйховның “Гәйнә иле” китабында шундый юллар бар: “…Оса төрмәсенең җиде камерасында Тол бассейны авылларыннан Колчакның оккупациясе вакытында 370 кеше тоткында була… Тик аларның кайберләре генә исән-сау өйләренә кайту бәхетенә ирешә. Шундыйларның берсе — Сараш авылыннан Ясәви Габдрахманов…” Миңа Габдрахманов Ясәви Әюп улының оныгы белән сөйләшү бәхете елмайды. Кадрия Рәхимҗан кызы Сарашта яши, бүген ул үзе өлкән яшьтә, күптән картәни. Ул миңа саргаеп беткән фотолар белән иске альбомны ачып Ясәви Әюп улын күрсәтте. “ Бу, ахрысы, аның

Подробнее

Аларның стихиясе – су hәм ут

Конный пожарный ход

Пример колокола “Карактан кала, уттан калмый“, дип дөрес әйтәләр. Ут-күз чыгу — иң куркыныч бәла-казаларның берсе. Элек авылларда бар корылмалар: йортлар, абзарлар, мунчалар агачтан гына булганга, янгын бер йортны гына түгел, ә бар авылны да алып китү куркынычы белән янаган, шуңа ут чыгуга бар халык игътибарлы булган. 22 – ОФПС ПСЧ-87 начальнигының урынбасары Салават Әсхәт улы Әхметовның сүзләре буенча, элекке заманнарда авыл урнашкан урынның иң биек ноктасында күзәтү манарасы – каланча куелган, аннан дежур кеше авылны күзәткән, әгәр ул төтен

Подробнее

Үзеңнеке — үзәктә яки үзенчәлекле барда сөйләше хакында

Кол Гали - известный булгарский поэт (примерные годы жизни 1183-1236)

Кол Гали (якынча 1183-1236). Күренекле болгар шагыйре. Бөек шагыйрь Габдулла Тукайның туган көнендә, ягъни 26 апрельдә бөтен татар җәмәгатьчелеге Туган тел көнен билгеләп үтә. Билгеле ки, мәгариф hәм мәдәният өлкәләрендә бу уңайдан төрле чаралар уздырыла. Без исә үзебез аралашкан кабатланмас барда сөйләше турында сүз алып баруны дәвам итәбез. Бу өлкәдә озак еллар дәвамында нигезле эш алып барыла. Сараш авылында туып—үскән райондашыбыз Сарманаева Дания Мирhаҗ кызы (1917-1977) 1950 елда “Урта Урал татарлары теленең диалекталь үзенчәлекләре“ дигән темага кандидатлык диссертациясе яклый. Барда

Подробнее

Көрәшче

Сильная личность: Балтаев Габдулла

СөҖән авылына кергән җирдә 2017 елның җәендә Балтаев Габдуллага багышланган баннер куелды. Шул урынга җиткәндә hәр юлчы — җәяүлеме ул, машинадамы – аңа сәлам биреп китә. Авылдан чыгып киткәндә дә шулай. Хөрмәтле газета укучыларыбыз, 2017 ел ахырында Балтаев Габдуллага 80 яшь тулган булыр иде. Аның турында белгәннәремне сезнең белән уртаклашырга телим. Балтаев Габдулла Мөхәммәткасыйм улы 1937 елның 29 декабрендә Бибиәсма hәм Мөхәммәткасыйм гаиләсендә унөченче бала булып туа. Ятимлек ул туганчы ук тәкъдиренә язылган булган, күрәсең, чөнки шул елның кара август

Подробнее

Әтиемне сагынып яшим

Галим Ахмадуллин

Мөхәммәтгата хәзрәт Мансуров мәдрәсәсендә укучылар арасында Галим Әхмәдуллин да булган. Ятимлек ачысын татырга өлгергән үсмерне тәрбияләп олы юлга бастыра хәзрәт, тик репрессия тозагына эләгеп аның гомере аянычлы өзелә. Галим мулланың кызы — ветеран укытучы Самига апа Искәндәрова Үдик авылында яши. Инде 90 яшенә җитеп килсә дә, hаман әтисен сагынып гомер итә ул. Редакциягә язманы Самига апаның кызы Зилдә Искәндәрова алып килде. Минем әтием – Галим (Мөхәммәтгалим) Әхмәдулла улы Башкортостан Республикасының Борай районы Иске Кизгән авылында күп балалы гаиләдә туган кеше.

Подробнее

Якты гомер

С родственниками супруга. Мунира Амирханова - справа

С родственниками супруга. Мунира Амирханова — справа Хөрмәтле газета укучыларыбыз! Султанай мәдрәсәсенә багышланган теманы дәвам итеп, Мөхәммәтгата хәзрәт Мансуровның якын туганы – улы Миргалимнең кызы Мөнирә Мансурова-Әмирханова турында язма тәкъдим итәбез. Мәкалә 1984 елның август аенда дөнья күргән “Азат хатын“ журналыннан күчереп басыла. Авторы – Мөнирә Әмирханованың ире Фатих Әмирхан. Икенченең туганы – тарих фәннәре кандидаты Равил Әмирхан. Сүз уңаеннан, бу мәкалә редакциягә “Гата хәзрәтнең туганнары бармы икән, булса, алар кемнәр?“ дип мөрәҗәгать итүчеләргә мәгълүмат та булыр иде дип ышанабыз.

Подробнее

Гасырлар кайтавазы…

«Фестский диск» и татарский язык

И туган тел, hәрвакытта ярдәмең белән синең, Кечкенәдән аңлашылган шатлыгым-кайгым минем! Габдулла Тукай.   hәркемгә туган ягы, туып-үскән төбәге күңеленә якындыр ул. Балачактан уйнап үскән болын, тугайлар, су буйлары, авыл урамнары хәтердән китми, hаман саен искә төшеп тора. Ә туган як hәм туган тел төшенчәләре бер-берсенә бик якын бәйләнгән. Элегрәк өлкән буыннан “Безнең тел матур түгел инде…“ кебек сүзләр ишетергә туры килә иде. Җирле сөйләмебез татар әдәби теленнән күпмедер дәрәҗәдә аерыла, билгеле. Тик белмим, кемгә ничектер, ә миңа үзебезнең карагат,

Подробнее

Халык мәдәниятен танып беләбез

Барда гимназиясендә 7 класс укучылары hәм “ЛУКОЙЛ-ПЕРМЬ“ компаниясенең социаль hәм мәдәни проектлар конкурсында җиңгән “Пермь этноүзәге“ НПсе хезмәткәрләренең очрашуы үтте. “Пермь крае халыкларының традицион костюмы“ — ул этномәдәни мираска кызыксынуны үстерүгә, Пермь краеның күп милләтле халкының традицияләрен берләштерүгә hәм саклауга чакырылган мәдәни-танып белү проекты. Россия Фәннәр академиясенең Пермь фәнни үзәге тарих, археология hәм этнография бүлегенең этнография секторы мөдире, тарих фәннәре докторы Александр Черных hәм “Маматов“ нәшрияты генераль директоры Илдар Маматов Пермь крае халыклары костюмнарын презентацияләү белән занятие үткәрделәр. Әңгәмә барышында

Подробнее